اگر قصد دارید برای تحصیل در اروپا اقدام کنید، باید بدانید که شرایط فعلی برای دانشجویان ایرانی دیگر مانند گذشته ساده نیست. افزایش رقابت، تأخیر در روندها، سختگیری در مدارک و تأمین مالی باعث شده مسیر دریافت ویزای تحصیلی پیچیدهتر شود. در این میان، سه کشور محبوب ایتالیا، اسپانیا و آلمان هرکدام با چالشهای خاصی برای متقاضیان ایرانی همراه هستند.
ایتالیا | مشکلات وقت سفارت و صفهای طولانی
برای دریافت ویزای تحصیلی ایتالیا، دانشجویان ایرانی ابتدا باید از طریق شرکتهای واسطه مانند ویزامتریک (Visametric) برای وقت سفارت اقدام کنند. مراجعه به این پورتال برای رزرو نوبت الزامی است.
در سالهای اخیر، بسیاری از متقاضیان گزارش دادهاند که ماهها یا حتی بیش از یک سال در انتظار وقت سفارت بودهاند. دلیل اصلی این تأخیرها، افزایش شدید تقاضا و کمبود ظرفیت وقتدهی سفارت ایتالیا در تهران است.
در کنار این موضوع، ارائه مدارکی مانند تمکن مالی (Proof of Funds)، نامه پذیرش دانشگاه، مدرک زبان و سایر مدارک باید کاملاً دقیق و بدون نقص باشد؛ زیرا هر اشتباه یا کمبود میتواند منجر به رد ویزا شود.
همچنین در سالهای اخیر، هزینه ترجمه مدارک به زبان ایتالیایی و زمان آمادهسازی آنها بهطور قابلتوجهی افزایش یافته و تنها تعداد محدودی از دارالترجمهها امکان انجام این کار را دارند.
اسپانیا | رقابت بالا، هزینه بیشتر و سختگیری مضاعف
افزایش استقبال دانشجویان خارجی باعث شده دانشگاهها و سفارت اسپانیا حساسیت بیشتری در بررسی پروندهها به خرج دهند. بررسی دقیقتر تمکن مالی، گردش حساب، مدرک زبان و انگیزهنامه تحصیلی (Motivation Letter) بهصورت جدی انجام میشود.
برای رشتههایی که به زبان اسپانیایی یا انگلیسی ارائه میشوند، داشتن مدرک زبان معتبر الزامی است و صرف دانش نسبی زبان کافی نیست. حتی برخی دانشگاهها علاوه بر مدرک زبان انگلیسی، ارائه مدرک زبان اسپانیایی را نیز اجباری کردهاند.
همچنین تمدید اقامت تحصیلی یا تبدیل آن به اقامت پس از تحصیل برای کار یا ادامه تحصیل، بهویژه در رشتههای دارای بازار کار رقابتی، با چالشهای بیشتری همراه شده است.
آلمان | حساب بلوکه، تمکن مالی و ریسک بالای ریجکتی
برای درخواست ویزای تحصیلی آلمان، دانشجویان خارجی از جمله ایرانیها معمولاً باید یک حساب بلوکه (Sperrkonto / Blocked Account) افتتاح کرده و مبلغ مشخصی را بهعنوان اثبات تمکن مالی در آن قرار دهند.
برای سال ۲۰۲۵، مبلغ مورد نیاز برای یک سال اقامت تحصیلی در آلمان حدود ۱۱٬۹۰۴ یورو اعلام شده است.
در صورتی که مدارک تمکن مالی، پذیرش دانشگاه، مدرک زبان (آلمانی یا انگلیسی بسته به برنامه تحصیلی) و سایر الزامات کامل نباشند، احتمال ریجکت ویزا بالا خواهد بود. علاوه بر این، دانشجویانی که قصد ماندن در آلمان پس از تحصیل و ورود به بازار کار را دارند، معمولاً با چالشهای فرهنگی و زبانی قابلتوجهی روبهرو میشوند.
در مجموع، تحریمها، محدودیتهای بانکی، دشواری انتقال پول و فشار بالای تقاضا باعث شده شرایط اخذ ویزای تحصیلی اروپا برای دانشجویان ایرانی سختتر از گذشته شود. از سوی دیگر، حجم بالای درخواستها در سفارتخانههای اروپایی در ایران، موجب تأخیر در پاسخدهی یا کمبود وقت سفارت شده است. این مسئله میتواند منجر به از دست رفتن زمان شروع ترم تحصیلی یا حتی ثبت سابقه رد ویزای شنگن در پرونده متقاضیان شود.